2009/06/21

Istorio txiki bat.

17 urte inguru dira, Eibarko baserritar bati ogia erosten hasi ginela. Ostiralero erosten genion baina, hurrengo ostiralera ailegatzen ez zitzaigunez, ogia okindegietan erostera behartuta geunden eta sarritan egunean bertan gogortu edo txiklea bezala geratzen ziren.
Nola egingo dute baserri horretan ogia? galdetzen nion nire buruari.
Duela hiru urte Aulestiko lagunek bazkari batera gonbidatu gintuzten eta bazkari hartan kriston ogia dastatzeko aukera izan genuen.
  • Non erosi duzue? galdetu nien.
  • Erosi? etxean egiten dugu, erantzuna.
  • No jodas, nik.
  • Nola egiten duzu? hurrengo galdera.
Azalpenak eman zizkidan eta ez zitzaidan zaila iruditu.
  • Animatu eta egin, ikusi duzu kalitate aldetik ez daukala zer ikusirik, esan zidan berak.
Lehen buruari bueltak ematen banizkion hortik aurrera ... "la reostia".
Baina badakizue, alde batetik beldur pixkat bestetik norbera alfer samarra dela, etab... ba horixe, ogia okindegietan erosten.
Iazko uztailan interneten buelta batzuk ematen nebilela blog batera heldu nintzen. Irakurtzen hasi eta bapatean eskumako partean ikusten dut: "como hacer pan de verdad", gainean klikatu, irakurtzen hasi eta, halako baten "masa madre". Eta hori zer ostias dok? Irakurri eta, tachannn... hau da, nik behar dudana, argazki eta guztiz, jooooer!! Oporretara joan eta ezin burutik kendu ikusi nuena, oporretatik bueltatu eta ezin topatu orrialdea, hau marka. Ostia tio, hi tontua haiz!! pentsatu nuen ez nuela gorde konturatu nintzenean. Tontua ez, "tonto del culo", hori haiz hi. Aste bete bila ibili ondoren tachannn, hemen dago berriz ere, "gorde kapullo" eta gorde egin nuen. Irakurri eta, erraza ematen du pentsatzen nengoela, non konturatzen naizen esteka bat duela "muchas maneras de hacerla" izenarekin. Zabaldu, irakurri eta erabakia hartu. Hurrengo egunean zekale irin integrala, gari zuria eta mahatspasak erosi nituen, jogurta baneukan, "y manos a la obra".
Pausu guztiak, Ibanen blogean dauden bezala eman nituen. Benetako ogia jateko, lortzea nahi nuelako, prozesua ziurtatu. Lehenengo egunetan etxean nengoenean potoari begira egoten nintzan. Hirugarren edo laugarren egunean burbuilak ikusi nituenean hura ondo zihoala iruditu zitzaidan, a ze poza!! Aste betera eta bizirik zegoela ikusita, berriz "como hacer pan" zabaldu nuen eta guztiz animatuta, buru belarri, orea egiten jardun nintzen. Ordu batzuetara ogia eginda zegoen, etxean kriston usaina eta guk, ogi ogia (100%) jaten. Bai ogi-ogia, hortik blogaren izena. Ordutik ogi asko egin ditut, denak jangarriak. Batzuk beste batzuk baino dotoreagoak. Borobilak, luzeak, haundiak, txikiagoak, zekale, garia, etabar luze bat.
Oharra.- Gaur egun, elikatu galirin zuriarekin elikatzen dut. Arrazoia? Nere ustez legamia zuria bada, ogi zuria edo integrala egin dezakedalako baina, legamia integrala bada, ez. Integrala izanda, ogiak beti integral puntua edukiko du, neurri txiki baten bai behintzat. Hilean behin zekale integral pixkat botatzen diot asko gustatzen zaiolako, hummm!! eta indartu egiten delako.

Behin susto haundia hartu nuen nire legamia horrela zegoelako. Ogia egin behar nuen eta potoan zegoena ez zidan ematen inongo konfiantzarik. Bol batera atera eta berpiztea lortu nuen.
Hauek dira berpizteko jarraitutako pausuak:
Goiko likido ilun hori bota ondoren irabiatu egin nuen eta pototik 25 gr. bol batera atera nituen. Neurri horri, 75 gr. ur eta beste hainbeste galirin gehitu nizkion, irabiatu eta trapu batekin estali 12 ordutan horrela laga, noizbehinka (3-4) irabiatu. Kostata, baina azkenean burbuila batzuk ikusten zitzaizkion. 12 ordu pasatu ondoren *boletik 50 gr. pasatu nituen beste bol batera eta oraingoan 100 gr. ur eta beste hainbeste galirin gehitu nizkion, irabiatu eta estali. Noizbehinka (5-6) irabiatu, astiaren arabera. Hamabi ordu pasatu ondoren **horrela zegoen, ogia egiteko prest. Boletik 200 gr. ogia egiteko hartu eta beste 50 gr. potora bota eta hozkailura sartu. 200 gr. hoiekin ogi hau egin nuen.

*Lehenengo boletik bigarrenera 50 gr. pasatu ondoren, lehenengoan 125 gr. geratu ziren eta hoiekin hau egin nuen. Argiñañok esaten duen moduan, sukaldean dena aprobetxatu behar da.
** Kriston indarra zeukanez, potoan geratzen zitzaidan gauza ilun hura bota egin nuen.

Ogia egitera noanean, legamia nola aktibatzen dudan:
Berpiztu nuenetik oso legami gutxi daukat hozkailuan, 50 gr. asko jota. Ogia egitera noanean, pototik bolera 20 gr. ateratzen ditut eta neurri horri 40 gr. ur eta beste hainbeste irin gehitzen dizkiot, irabiatu eta estali. Laga horrela 12 ordu, noizbehinka astiaren arabera, irabiatu. Orain, neurri hau daukagu: 20+40+40= 100 gr.
12 ordu pasatu ondoren, 100 gr. hoiei 200 gr. ur eta beste hainbeste irin gehitu, irabiatu eta estali. Laga horrela beste 12 ordutan, noizbehinka irabiatu. Momentuan 100+200+200= 500 gr. ditugu. Neurri honekin, kiloko 2 ogi egin ditzakegu eta sobratzen zaiguna potora.
Beste era batera esanda, 2 ogi egitera banoa, badakit 400gr. legami behar ditudala baina, beti pixkat gehiago egiten dut zerbait gordetzeko. Hasteko, totala zati 25 egingo dut beraz, 500:25=20gr.
Hasierako neurriari, ura eta irina bikoiztuta botako diot, 20 dudanez 40+40=100. Momento honetan totala 100 da, berriz ura eta irina bikoiztu egingo dizkiot beraz, 200+200=500 gr.
Zenbat eta sarriago elikatu, ogiak azido-puntua txikiagoa izango du. Bi aldiz elikatzen badugu, ogiak azido-puntu gutxiago edukiko du behin elikatuta baino. Sarritan, etxerako behin elikatzen dut azido-puntu hori atsegin dugulako baina lagunentzat egiten dudanean bi eta hiru bider ere elikatzen dut. Ulertzen al da?

Oharra.- Niretzat legami naturala egitea ez zen batere zaila izan. Ogia egitea ere ez. Hasi baino lehenago oso argi eduki behar dena zera da, denbora eta pazientzia behar direla. Kontutan izan orea egiten denetik, ogia labetik atera orduko 7 ordu inguru pasatzen direla. Orea egin ondoren astia ez badugu, hozkailua kriston asmakizuna da. Nik, 3 egunetan eduki izan dut. Gure etxean, urritik, gogor eta txikle bezala geratzen diren ogi hoiek ez dira sartu eta ez dira sartuko!!

Irakurri ondoren norbaitek zalantzak baditu, galdetu lasai asko. Edo idatzitako zerbaitekin ados ez badago esan.
Hau nire esperientzia pertsonala da besterik ez, baina neri momentuz ondo joan zait. Norbaitentzat lagungarria bada ba ... de la oxtia.

Animo, nik egin badut edozein egin dezake eta.
Musuak denontzat.

8 comentarios:

  1. Kaixo Juantxo!

    Gaur nire bigarren "Masa madrea" egitera noa. Ea zer moduz ateratzen zaidan... Espero dut egiten duen tenperatura epel honek laguntzea..

    Eman dituzun azalpenak oso ondo daude. Milesker!!

    Olaia
    http://olaiaren-sukaldea.blogspot.com

    ResponderEliminar
  2. Aupa Olaia

    Lasai hartu, ikusiko duzu nola ateratzen zaizun, ziur nago.
    Garai honetan arrisku haundiena tenperatura altua da. Topatzen baduzu toki bat beti 20-25 gradutan dagoena, zoragarri. Bestela jokatu beharko duzu, 25etik pasatzen bada, beharbada 24 ordu pasatu baino lehenago elikatu beharko duzu. Baina aterako zaizala, seguru.

    Musu handi bat eta animo!!

    ResponderEliminar
  3. joer Juantxo, hauek dira argibide onak!
    Zuk esandakoa irakurri ondoren, iban-en "como hacer pan de verdad" prozesua, zehatz mehatz jarraitzen saiatu naiz,,beno, esan beharra dut, ez nuela nahiko ama ore, eta bertan ageri den azalpenean bezala, gutxixeago nahastu dut, eta ur kantitatea zuzendu. Orain hozgailuan dago.. Bihar auzoko baserri baten afaria eta san juan sua dugu, eta ogi haundi bat nahi nuen. Gainera irin berriarekin egin dut, ea oraingoan!
    Olaia, ikusiko duzu nola uste baina errazago egingo zaizun!animo!

    A, juantxo, ondo pasa!

    ResponderEliminar
  4. Aupa Idu
    Baserri horretan ez dakit zeozer afalduko duzuen, baina ogia jan seguru baietz. Ondo pasa, zuek ere.

    Olaia-Idu.
    Youtuben dago Ibanen bideo flipante bat "ripe sourdough",ikusi merezi du eta.
    Merezi duen beste bat, "kneading and folding-español".
    Ikusu biak, nere ustez merezi du.

    Beno ederrok, ondo segi.

    ResponderEliminar
  5. Barkatu bikote,
    Irabiatu jartzen dudanean, eskuz irabiatu esatea nahi nuen. "Varillas"ekin, ez dakit nola esaten den eta.
    Zer moduz bideoak?
    Araba-Nafarrora noa bi egun pasatzera, ondo segi.
    Juantxo

    ResponderEliminar
  6. Kaixo Juantxo!

    Ea dudatxo bat argitzen didazun... "Masa Madrea" egiten nabil (gaur 3. eguna izan da) Dan Lepard-en teknikarekin (mahats-pasak eta yogurta gehituz, berez 6 eguneko prozesua dena) eta likido horixka goikaldean geratu zait zentimetro inguru, eta azpian irina pologoa. Hau da, likido igotzen zaio goruntz.

    Hori normala al da? Zerbait gaizki egiten ari naiz?

    Ondo segi eta ondo pasa!

    Olaia
    http://Olaiaren-sukaldea.blogspot.com

    ResponderEliminar
  7. Aupa, Juantxo. Baina zelako matematikari zaren!!!! Kontuak zehatz mehatz azaldu dituzu. Honi frantsesek "hiru urrats sistema" deitzen diote. Legami pixkatzxo bat hasten dute, eta egun bat, bi edo hirutan, saporte eta usain sinesgaitza horrek lortzen dute. "Ogia" ezan behar (juas juas) niri ez zait zaila iruditzen, baina (hobeto ezaten duzun bezala) urratsak ulertzen behar duzu, prozesua hasi bano lehen.

    ResponderEliminar
  8. Aupa Olaia
    Konpondu duzula dakidanez, ez daukat gauza haundirik esateko. Posten naizela eta laster zure blogean kriston ogia ikusiko dugula, ezta?

    Ondo segi

    Aupa Iban
    Banekien sistema frantsesa zela baina, ez nekien horrela deitzen zenik. Eibarren bizi den okin jubilatu batek erakutsi zidan eta funzionatzen du. Usainarena egia da, zuk esaten duzun moduan sinesgaitza da, ezin hobea esango nuke. Egia da ogia egitea ez zaidala zaila iruditzen, prozesua ulertzen dudalako izango da, jj

    Musu bana eta ondo segi

    ResponderEliminar